اندازه ها و مقادیر
از آنجائیکه ممکن است در هنگام تهیه داروهای گیاهی ترازوی مناسب در دسترس نباشد میتوان از وسایل زیر به عنوان واحد وزن استفاده نمود که تقریباً برابر با اوزان مورد نظر میباشد.

۰/۲۵ گرم = یک چهارم قاشق مرباخوری 

۰/۵ گرم = نیم قاشق مرباخوری

۱ گرم = یک قاشق مرباخوری

۲ گرم = یک قاشق مرباخوری سرپر.

3گرم - یک قاشق غذاخوری پر.

۴ گرم = یک قاشق غذاخوری لب پر.

۵ گرم - یک قاشق غذاخوری سرپر.

1فنجان= در حدود 1/4 لیتر آب و حدود ۲۰۰ میلی لیتر مقدار مصرف یک بار = یک فنجان متذکر میگردد که در مورد اوزان کمتر از ۰/۲۵ گرم حتماً می بایستی از ترازوهای دقیق استفاده گردد و در مواردی که تنتورها و با عصاره های خاصی مورد نظر باشد بایستی داروهای مورد نظر را از داروخانه تهیه نمود.

طرز تهیه داروهای گیاهی

الف - دم کرده

دم کرده بهترین و با ارزشترین روش تهیه داروهای گیاهی است، زیرا اکثراً مهمترین مواد مؤثر گیاهان داروئی در اثر جوشیدن از بین می روند.

عصاره دم کرده بدین ترتیب تهیه میشود که مقدار تعیین شده از گیاه خرد شده را بایک فنجان آب جوش (حداکثر یک لیتر) مخلوط کرده و به هم می زنند سپس روی ظرف را پوشانده و میگذارند که ۳۰-۱۵ دقیقه دم بکشد سپس آن را صاف می کنند. در صورتیکه بعضی از بیماران نسبت به داروی خاصی عدم تحمل نشان دهند شایسته است که در دفعات اول مصرف دارو فقط ۶ تا ۸ دقیقه دم کشیده شود در این صورت مطمئناً بخوبی قابل مصرف بوده و مؤثر میباشد.

ب - جوشانده

اصولاً باید توجه داشت که روش جوشاندن ، اغلب برای داروهایی بکار برده می شود که از ریشه، ریزم، پوست، رزین یا دانه ها تهیه میگردند و یا هنگامی آن را بکار میبرند که اطمینان داشته باشند مواد متشکله مؤثر آنها در اثر حرارت از بین نمی روند و یا این مواد بوسیله آب سرد یا جوشیده از سلول گیاهی حل و خارج نمی شوند. ضمناً توجه شود که از ظروف آهنی جهت جوشاندن گیاهان استفاده نگردد.

۱ - جوشاندن ملایم:

 برای تهیه این فرم از دارو مقدار معینی از گیاه خرد شده را با 1/4 لیتر آب جوش مخلوط کرده و میگذارند که کمی قل بزند، سپس آن را از اجاق دور کرده و می گذارند که چند دقیقه دم بکشد و در خاتمه آن را صاف می کنند.

۲- جوشانده معمولی:

برای تهیه این نوع دارو مقدار مورد نظر از گیاه خرد شده را با 1/4 لیتر آب سرد مخلوط کرده و می گذارند که بجوش آید سپس آن را صاف می کنند.

3- جوشانده قوی:

برای تهیه این نوع دارو ابتدا مانند روش جوشانده معمولی مقدار معین گیاه خرد شده را با 1/4 لیتر آب سرد مخلوط کرده و میگذارند که به جوش آید. سپس آن را از شعله دور کرده و روی ظرف را پوشانده و میگذارند که ۱۰ دقیقه دم بکشد. و در خاتمه آن را صاف می کنند.

ج - خیسانده

۱- خیسانده با آب سرد:

 اصولاً روش خیساندن را اغلب برای گیاهانی بکار میبرند که مواد مؤثر آنها در اثر حرارت زود خراب یا تبخیر میشوند. برای انجام این منظور بر روی مقدار مورد نظر از گیاه خرد شده مقدار 1/4لیتر آب سرد ریخته، درب ظرف را پوشانده و می گذارند که ۶ تا ۱۲ ساعت باقی بماند هر چه میزان این زمان طولانی تر شود عصاره قوی تر خواهد بود.

2- خیسانده های الکلی:

این روش اغلب برای گیاهانی بکار میرود که مواد مؤثر آنها در آب حل نمی شوند. برای تهیه این نوع دارو بر روی مقدار لازم از گیاه خرد شده آن مقداری از الکل اتیلیک ۶۰ درصد را میریزند که تمام قسمتهای گیاهی پوشیده شود، سپس در ظرف را بسته و چند روزی نگاه میدارند (برای تهیه عصاره های قوی تر از الکل خالص یا ۹۰ درصد استفاده میشود).

 توجه برای تهیه عصاره هایی به منظور خوراکی یا معالجه و ضد عفونی زخمها غرغره ها و دهان شویی ها میبایستی عصاره های تهیه شده پیوسته با آب رقیق گردد.

د - شیرابه

برای تهیه شیرابه گیاهان داروئی گیاه تازه را در هاون (خرد کننده های الکتریکی) خوب له کرده و سپس داخل یک پارچه تمیز نموده و فشار میدهند. برای بکار بردن این نوع دارو در مصرف خوراکی اغلب یک قاشق مرباخوری از شیرابه را در شیر یا آب
حل و میل می کنند.

ه - پودر

برای تهیه پودر گیاه خشک شده را در هاون به صورت پودر در آورده و سپس باالک ریز الک میکنند.

جهت کاربرد در مصرف خوراکی مقدار مورد نظر از پودر را در یک قاشق غذاخوری شیر یا آب حل کرده و میل میکنند جهت مصرف خارجی مثل سایر پودرها به قسمت مورد نظر پاشیده میشود.

و - ضماد (بانداژ)، کمپرس

اصولاً ضمادها را جهت رفع کبودی و کوبیدگی، احتقان، التهاب، کشیدن چرک از دمل ها، آرام کردن خراشها و کشیدن سموم از بدن مورد استفاده قرار می دهند و معمولاً گیاهان داروئی مورد نظر را بصورت خمیر درآورده و بطور مستقیم روی بدن قرار می دهند و یا آن را ابتدا بر روی پارچه تمیز کشیده و سپس مورد استفاده قرار می دهند.

۱-۱- بانداژ یا کمپرس مرطوب نوع اول :

برای تهیه این نوع دارو در صورتیکه دستور دیگری موجود نباشد بدین ترتیب عمل می شود که؛ ۱۰ گرم از گیاه خرد شده را در 1/4 لیتر آب به صورت چای دم می کنند. سپس آن را صاف کرده چلانده و گرم گرم (نه داغ)به صورت کمپرس بکار میبرند. البته باید بر روی این کمپرس گرم و مرطوب یک تکه پارچه غیر قابل نفوذ و بر روی آن دستمال گرم قرار داده شود.

۲-۱- بانداژ با کمپرس مرطوب نوع دوم :

گیاه خرد شده داروئی را در یک کیسه پارچه ای کوچک قرار داده و در داخل آب جوش قرار میدهند سپس آن را صاف کرده و مطابق روش ۱ عمل میکنند.

۲- کمپرس های گرم و خشک:

برای تهیه این نوع دارو ،گیاه خرد شده را در یک کیسه تمیز سفید قرار داده و خشک خشک حرارت داده و بصورت کمپرس روی عضو قرار می دهند.

ز - داروهای مخصوص شستشو

برای این منظور گیاه دارویی خرد شده را بطوری که چای را درست می کنند آماده کرده و با آن زخمها را شستشو میدهند.

ح - استفاده از داروهای گیاهی در حمامها

برای این منظور ۱۰۰ گرم از گیاه خرد شده را در یک لیتر آب جوشانده و صاف می کنند، سپس آن را به مایع وان اضافه میکنند. برای تهیه مایع جهت حمام پا کافی است که ۴۰ گرم از گیاه در 1/4 لیتر آب جوشانده و بکار برد.

زمانی که گیاهان به راحتی در دسترس باشند کافی است که از دم کرده گیاه به مدت ۱۵ دقیقه و یا خیسانده سرد ۱۳ ساعته استفاده گردد.

توجه: بار دیگر نظر علاقمندان به گیاه درمانی را کاملاً به این نکته جلب می نماییم که گیاهان مورد نظر میبایستی حتماً از عرضه کنندگان مطمئن تهیه و مصرف شوند . زیرا در غیر اینصورت ممکن است گیاهان تهیه شده به طور صحیح محصول برداری، خشک، انبار و نگهداری نشده باشد. از مصرف این نوع گیاهان به هیچ وجه اثر درمانی مطلوب حاصل نخواهد شد. از طرف دیگر میبایستی به دستور تهیه دارو که در نسخه ذکر شده کاملاً توجه شود (دم کرده جوشانده خیسانده )زیرا این روشهای تهیه با توجه به مواد مؤثر موجود در گیاه، که باید از گیاه خارج شده و پس از مصرف اثر درمانی خود را ظاهر سازد در نظر گرفته شده است. بدین سبب توصیه میشود در صورتیکه دستور تهیه دارو در دسترس نباشد بخصوص در مورد داروهایی که از برگ و گلهای گیاهان تهیه میگردد، آن را بصورت دم کرده تهیه و استعمال نمایند.

منبع : ازکتاب  دایره المعارف گیاهان دارویی

باز نویسی توسط مدیر سایت در وب سایت فروشگاه شادونه